Tak zwana opłata reprograficzna to rekompensata na rzecz uczciwej kultury wypłacana artystom w zamian za nieodpłatne korzystanie z ich dzieł. Dzięki owej rekompensacie kopiowanie i odtwarzanie muzyki, filmów, książek czy obrazów na użytek własny, rodziny czy przyjaciół jest darmowe i w pełni legalne.

Rekompensata taka istnieje w większości krajów rozwiniętych. Jest pobierana od urządzeń służących do kopiowania i odtwarzania utworów chronionych, m.in.: smartfonów, komputerów, tabletów, kopiarek, odtwarzaczy czy SmartTV, oraz czystych nośników danych (płyt, dysków, pendrive’ów, kart pamięci etc.). Od lat 90-tych XX w. istnieje też w polskim prawie, jednak z powodu lobbingu korporacji HiTech lista urządzeń jest przestarzała, co czyni ją martwym przepisem.

Rekompensata z reguły nie podnosi cen detalicznych urządzeń, gdyż wynikają one z uwarunkowań rynkowych. Koszt wytworzenia urządzenia zazwyczaj nie jest wyższy niż 40% jego ceny, co daje duże możliwości podziału zysków. 

W Niemczech wpływy z rekompensaty od urządzeń audio-wideo wynoszą aż około 330 mln € i są najwyższe na świecie, jednak ceny sprzętu elektronicznego są często znacząco niższe niż w Polsce. W Polsce dalsze ich podnoszenie nie wydaje się możliwe, gdyż konsumenci zaczną kupować w Niemczech, gdzie już obecnie wiele sklepów online oferuje wysyłkę bezpośrednio do Polski bez ponoszenia dodatkowych kosztów. 

Różnice cen przykładowych urządzeń wskazuje poniższy wykres (stan ze stycznia 2021):

Rekompensata jest pobierana od producentów urządzeń, a nie od użytkowników. Możliwość bezpłatnego korzystania z utworów artystycznych, naukowych czy prasowych znacznie podnosi popyt na urządzenia, stąd model przekazywania części zysków na rzecz twórców.

Rekompensata nie jest podatkiem, gdyż nie wpływa do budżetu państwa ani samorządów terytorialnych. Ani rząd ani samorządy nie biorą udziału w podziale pobranych środków. W żadnym ze znanych systemów prawnych rekompensata nie jest nazywana podatkiem, zatem posługiwanie się tym określeniem jest nieprawidłowe i wprowadzające w błąd.

Rekompensata jest pobierana w większości krajów w Unii Europejskiej oraz na świecie. Wpływy z rekompensaty wspierają twórców w większości krajów rozwiniętych świata. Niestety w Polsce są one marginalnie małe.

Poniższy wykres pokazuje roczne wpływy (w EURO) rekompensaty od urządzeń audio-wideo i czystych nośników w Europie:

Zgodnie z badaniem CBOS ze stycznia 2021, mimo trwającej wiele miesięcy negatywnej kampanii dezinformacyjnej więcej Polaków popiera rozszerzenie listy urządzeń objętych rekompensatą (37%) niż się temu sprzeciwia.